پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

توحیدلو با اشاره به مفهوم "عقلانیت بقا" در شرایط بحرانی، توضیح می‌دهد که افراد به دلیل محدودیت‌های شناختی و فشارهای اقتصادی، به سمت بیشینه‌سازی سود فردی و رفتارهای غیرهنجار سوق پیدا می‌کنند. در ادامه، با بررسی تجربیات کشورهای پساکمونیسم و آثار نویسندگانی چون اسلاونکا دراکولیچ و سوتلانا الکسیویچ، نشان می‌دهد که اقتصاد بحران‌زده چگونه کرامت انسانی، اعتماد اجتماعی و تصور افراد از انسانیت خود را نابود می‌کند و منجر به پدیده‌هایی چون "یخچال‌های خالی" (توهم پر بودن در اقتصاد توخالی) و "کفش‌های غربی" (نماد فرار از گذشته در عین فرسودگی) می‌شود. در نهایت، توحید لو تاکید می‌کند که جبران بی‌ثباتی اقتصادی تنها با تصمیم‌گیری و سیاست‌های حاکمیتی امکان‌پذیر است و دولت‌ها باید در این شرایط به دنبال ایجاد رفاه حداقلی، کنترل خدمات اساسی، حمایت از نهادهای مردمی و بازگرداندن مشروعیت حاکمیت باشند. توجه به سلامت و آموزش به عنوان شاخص‌های آسیب‌پذیر در بحران‌ها و افزایش سرمایه اجتماعی و همبستگی به عنوان راه‌های برون‌رفت از این وضعیت معرفی می‌شوند.

فرشاد مومنی با نگاهی تاریخی- تطبیقی اقدام به مقایسه بی طرفانه دولت پهلوی دوم با جمهوری اسلامی نموده و ضمن بیان نقاط قوت و ضعف ها، اقدام به ارایه هشدار‌ها و ذکر آسیب‌ها می‌نماید. مومنی، ده سال اول انقلاب را از جمله سال‌های بسیار مطلوب با عملکرد درخشان و طرح‌های کارامد و کم پیامد ارزیابی کرده و انحطاط در اقتصاد کشور را بعد از پذیرش طرح‌های بانک جهانی می‌داند. وی درباره پیشرفت طنعتی ادعا شده در دوره پهلوی دوم می‌گوید که، در قله رونق صنعتی پهلوی، توان تولید صنعتی ایران، این بود که از کانال کل درآمد‌های صادراتی صنعتی ایران، حداکثر می‌توانسته مواد اولیه مورد نیاز سه روز تولید صنعتی ایران را تامین کند که نشان دهنده وابستگی غیرمتعارف و مونتاژکاری افراطی است که بخش اعظم ارزش افزوده ایجاد شده در فعالیت‌های صنعتی را به دلیل خصلت مونتاژکارانه و وابسته اش، به خارج از کشور بر می‌گردانده است. مومنی بشدت درباره شوک درمانی ارزی و قیمتی سال ۱۴۰۳ و اثرگذاری‌های آن بر اقتصاد و شرایط اجتماعی در سال ۱۴۰۴، هشدار داده و آن را تابع نوعی نابخردی کارشناسانه یا سونیت آشکار می‌داند.

سیاست های ترامپ در حوزه بین الملل تابع نوعی هژمونی طلبی استعمارگونه بوده و بدلیل اشتهای سیری ناپذیر وی ، سبب ساز ورود آمریکا به چند جبهه از درگیری ها ( از کانادا در شمال گرفته تا پاناما و مکزیک در جنوب آمریکا، از گرینلند در غرب اروپا گرفته تا چین در شرق آسیا، از درگیری اوکراین -روسیه گرفته تا بحران خاورمیانه و شرایط غزه)شده است. درگیری هایی که عموما رافع مخاطرات خاصی از ایالات متحده نبوده و تابع نوعی زیاده خواهی سلیقه محور است و این واقعیت، احتمال شکار و حذف بوفالو توسط خودآمریکایی ها را تشدید می کند. واقعیت غزه جدای از حماس بوده و دنیا مسلما درباره نسل کشی فلسطینی ها و خسارات وارده ، همچنین جنایات جنگی صورت پذیرفته سکوت نخواهد کرد و دیر یا زود ، شاهد برگزاری دادگاه جنایات جنگی خواهیم بود. طرح ترامپ برای اسکان فلسطینی ها در اردن و مصر نیز ممکن است در میان مدت بشکل شکسته و بسته ای عملی شود، اما مسلما پیامدهای آن بشدت سنگین تر از حل داستان خواهد بود.درخواست های گستاخانه از ایران درخصوص خلع سلاح موشکی و غیرمتعارف، قطع به یقین بر پیچیدگی کارها خواهد افزود. به منظور بررسی ابعاد مکنون این میدان نیرو، اقدام به گفتگوی کارشناسی با نصرت‌الله تاجيك و نادر انتصار دو استاد بازنشسته دانشگاه و صاحب نظر اجرایی در حوزه دیپلماتیک و امنیت منطقه ای ، شده است.

مسائل کلان کشور در طیفی از حوزه های سیاسی- اقتصادی-مدیریتی در جریان هستند. حوزه ای که مستندسازی و انتقال تجارب در خصوص انها می تواند کمک کننده به بهبود روندهای حرکتی توسط سایر مدیران قلمداد گردد. اسحاق جهانگیری در گفتگویی سه ساعته در خبرآنلاین اقدام به بیان تجارب خود از علل توسعه نیافتگی کشور، علل عدم تحقق سند چشم انداز ایران 1404 ، علل تحقق 33 درصدی برنامه های توسعه ، وضعیت گروه های فشار در کشور و کارشکنی های آنها از برنامه ها ، وضعیت شورای نگهبان و رد صلاحیت ها ، انحرافات ایجاد شده در کشور با توجه به عملکرد مجلس هفتم و انتخابات 1384 ، بحث تحریم و مذاکرات، چالش های کشور و جایگاه حمایت های مردمی ، توصیه ها به دولت پزشکیان و مواردی همانند کرده است. خلاصه صحبت های معاون اول رئیس جمهور اسبق، در ادامه متن منعکس گردیده است.

حسین زاده معاون توسعه روستایی رئیس جمهور گفت، ۲۰ میلیون از جمعیت جامعه ما حاشیه نشین هستند (حدود یک چهارم جمعیت کشور). حدود ۳ درصد از این جامعه دچار فقر حاد بوده و همزمان چندین نوع فقر را تجربه می‌کنند. مبارزه با فقر و نابرابری در انواع مختلف آن‌ها که در واقع هفت نوع فقر و ۹ نوع نابرابری وجود دارد، با همه این موارد روبرو هستیم. پلن شفاف برای این موضوع خواهیم داشت تا همگان در ایران در بحث توزیع ثروت و قدرت امکان دسترسی عادلانه داشته باشند و.. ضمن خوش آمد به جناب دکتر حسن زاده باید بیان داشت که وظیفه شما برنامه ریزی و سیاستگذاری روستایی است نه مقابله با حاشیه نشینی (هرچند این دو مقوله دارای پیوند‌های نزدیکی با یکدیگر هستند). از طرف دیگر وظیفه دارید، برنامه‌های حدود ۳۰ نهاد فعال در حوزه روستایی را بشکلی یکپارچه حول الگو‌های توسعه‌ای مناسب با شرایط روستا‌ها و همگرا با الگو‌های توسعه کشاورزی، اقتصادی و ملی، هماهنگ کنید. برنامه‌های محرومیت زدایی منطقه‌ای و فقرزدایی، جزیی از کار شما حول الگو‌های توسعه روستایی است.

محســن رنانی، پژوهشــگر و اقتصاددان در سومین نشستی که بــا موضوع دولــت چهاردهم، چالش هــا و افق پیــشرو به همت انجمــن اقتصاد ایران در اتاق ایران برگزار شده بود، بیان داشت که از ۳۷۶ شاخص توســعه، حدود ۱۹۰ شاخص کشور قرمز شده است.۱۰۰ شاخص در وضعیت سفید و تنها ۶۰ شاخص وضعیت سبز دارد. زمانی که یک فــرد رانندگی اقتصادی می‌کند، ۳۷۶ شــاخص به مثابه آمپرسنج داریم که اگر یکی از این شاخص‌ها قرمز شوند باید مشــکل را بررسی کرد، اما در اقتصاد ما حدود ۱۹۰ شاخص قرمز است و راننده همچنان به رانندگی خود ادامه می‌دهد. این شاخص‌ها که قرمز است، عقلانیت و کارآفرینی اقتصادی را مختل کرده اســت. عقلانیت مختل شــده؛ چراکه در مرحله نااطمینانی پیچیده کشور هستیم. مشکل امروز ایران ابعاد سیاسی دارد و اقتصاد ایران قابل سیاست‌گذاری نیست و نسخه‌های اقتصادی برای حل بحران امروز شکست می‌خورد. در اقتصادی که سیاست‌گذار رانت دارد و گروه‌های ذی‌نفوذ در سیاست‌گذاری نفوذ دارند، نمی‌شود نسخه برای درمان آن بنویسید. وقتی ساختار بروکراسی با فساد، رشوه و رانت زنده است، هر چه توصیه اقتصادی بدهید، جواب نمی‌گیرد. در این شرایط نوشتن نسخه برای حل مشکل اقتصاد فقط آسیب می‌زند، هزینه به جا می‌گذارد و منافعی ندارد. سند ۲۰ ساله یکی از این اسناد است که چه هزینه‌ها و تورمی را به کشور تحمیل کرد؛ اما فقط ۱۵ درصد آن محقق شد. عقلانیت و هزینه مبادله صفر از جمله اصول علم اقتصاد هستند؛ اما در ایران هزینه مبادله بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است، در حالی که علم اقتصاد می‌گوید هزینه مبادله باید صفر باشد. وقتی چک تولیدکننده پاس نمی‌شود یا با قطع برق در مسیر تولید او وقفه می‌افتد، هزینه مبادله بالا می‌رود. یکی از اصلی‌ترین اصول اقتصاد، عقلانیت است. عقلانیت با عقل و هوش فرق می‌کند، ما ممکن است عقل داشته باشم، ولی عقلانیت نداشته باشیم، عقلانیت شدت کاربرد عقل و هوش است. برای عقلانیت شرایط لازمی است که این شرایط در ایران نیست. معتقدم که وفاق اگر به افق نینجامد، بی‌سرانجام است. ۵ سطح تغییر در اقتصاد شامل سطح اطمینان، سطح ریسک نرمال و معمول، سطح ریسک نامعمول، سطح ریسک عدم اطمینان و سطح ریسک عدم اطمینان پیچیده هستند. وقتی اقتصاد سطح عدم اطمینانی پیچیده دچار می‌شود، عقلانیت مختل می‌شود و کارآفرین نمی‌تواند برای آینده‌اش تصمیم بگیرد.

مشکلات همیشه بودند و هستند و خواهند بود و وجودشان جزیی از قاعده تکامل در هستی است. تشدید مشکلات هم به انواع آسیب‌ها، ناترازی‌ها و عدم توازن‌ها منجر می‌شود و از این جای داستان را دیگر نمی‌توان طبیعی پنداری نمود. مشکلات یا با کنش نظامند و ایجاد ساخت و ساختار حل می‌شوند و یا وابسته به اراده ورزی فردی هستند. موضوعی که در کشور ما متاسفانه شاهد ضعف هر دو مورد هستیم. ارکان توسعه‌ای کشور به علل گوناگون دچار عدم توازن (توسعه نامتوازن) شده و ما با نوعی لاقیدی و بعضا با افتخار، انتصابات کیلویی و حضور مدیران دکوری را دنبال می‌کنیم. نگاهی به روسای سازمان بهزیستی کشور و وزن مدیریت تخصصی شان بیندازید تا مشت نمونه خروار را بتوان درک نمود. نگاهی به انتصاب معاونین وزیر در امور تعاون وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی بیندازید تا به راحتی متوجه شوید که چرا این بخش حرکت نمی‌کند و همین گونه تا آخر. یادمان نرود که در صورت کم توجهی به مدیریت بحران آسیب‌های اجتماعی، حرکت‌های تقویت کننده فروپاشی تشدید می‌شوند. موضوعی که بدلیل قابل فهم بودن عمومی، هیچ نیازی به توضیح و تشریح ابعاد و پیامد‌ها و مکانیزم اثرها، ندارد.

باید بپذیریم بخشی از ناکارآمدی نظام اجرایی ریشه در عدم تناسب حکمرانی استانی با نیاز‌ها و مسائل محلی دارد. بسیاری از استان‌ها به رغم برخورداری از موقعیت ژئوپلتیکی و قابلیت‌ها و توانمندی‌های توسعۀ همه جانبه در زیربخش‌های اقتصادی و تجاری، متأسفانه در بخش‌های مختلف دارای مسائل، مشکلات و چالش‌هایی هستند که حرکت توسعه را در آن استان‌ها کند کرده است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد ادارة کشور در سطوح محلی چندان کارآمد نبوده و با اهداف ملی و شرایط و اقتضائات محلی هم خوانی ندارد. این موضوع از آنجا نشأت می‌گیرد که اغلب مدیران محلی شناخت کافی از وظایف ملی و مسائل اصلی استان خود را ندارند، از پیوند توان‌های ملی و ظرفیت‌های محلی عاجزند ظرفیت‌های بالقوة مناسب در استان‌ها نه تنها کنش مؤثری در زمینۀ رفع چالش‌های محلی ندارند بلکه زمینه را برای بروز مسائل جدیدی نیز فراهم می‌کنند. انتخاب استاندار مناسب برای گیلان در دولت چهاردهم بدلیل پتانسیل‌های بالای استان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و بنظر می‌رسد که می‌بایست گرایشات ویژه به سمت تخصص گرایی و شایسته سالاری (فاصله گیری از نگاه‌های صرفا امنیتی، نظامی، سیاسی، اداری) داشته باشد. متن تهیه شده توسط دکتر عزیز عبداللهی، حاوی نکات و تحلیل‌های مناسبی در این خصوص است.

دکتر محمد محمودی کیا عضو هیأت علمی پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی در یادداشتی نوشت: توسعه سیاسی همواره تابعی از وضعیت فرهنگ سیاسی هر جامعه‌ای است؛ لذا اصلاح و بازترمیم فرهنگ سیاسی نخبگان، مقدم بر تعقیب سیاست‌های توسعه سیاسی در سطح جامعه و نهاد دولت است؛ همان‌گونه که در جامعه ایرانی امروز، اصلاح در ساختار اقتصادی مقدم بر اصلاح در ساختار سیاسی است؛ بنابراین چنان‌چه بخواهیم در مسیر توسعه‌یافتگی حرکت کنیم لازم است ابتدائاً اشکالی منطقی و متوازن از توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را تجربه نماییم و در آخرین ایستگاه به توسعه سیاسی نائل آئیم.

فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد، در هفتمین جلسه بررسی اولویت‌های دولت چهاردهم برای تحقق وعده‌ها و حل مشکلات مردم، با عنوان «دولت چهاردهم، توسعه منطقه‌ای و برنامه هفتم» در محل این موسسه سخن می‌گفت، تصریح کرد: همه دولت‌های راست و چپ کشور، به آزادسازی واردات، خصوصی سازی رانت محور، شوک درمانی قائل بودند و این نشان می‌دهد نظام سیاستگذاری‌های اساسی ایران، دچار عارضه قفل شده تاریخی به برنامه انحطاط زای شوک درمانی شده است. عموم متفکران مشفق ایران، حداقل در طی ۱۰ سال گذشته، این مساله را به صورت پرتکرار مطرح کرده اند که راه نجات ایران، از مسیر تغییر ریل بنیادی می‌گذرد و امکان ندارد رویکرد‌های رفوکارانه، ایران را از ورطه مخاطره‌های موجود نجات دهند. از ابتدای دولت هاشمی تاکنون، همه دولتها، با وجود تفاوت گفتمان، از بسته سیاستی منحط تعدیل ساختاری استفاده کردند. با شوک درمانی، نهاد خانواده، بنگاه‌های اقتصادی و نهاد تصمیم گیری از درون تهی شد. ۹۰ درصد شعار‌های انقلاب، اعتراض به نابرابری، بی عدالتی و تبعیض بود، در حالی که در زمان حاضر، خودمان بدان مبتلا شده ایم.

در دنیای حاضر و جامعه در حال باز شدن، پرسش از دلایل عقب ماندگی ایران ابعادی مهم تر نیز یافته است. این‌ که چگونه ممکن است در مدتی کوتاه تر از زمان حدودا دویست ساله آشنایی ایرانی ها با ادبیات توسعه و درک عقب ماندگی های کشورشان، به بسیاری از کشورهای شرق آسیا در عین فقر منابع و سرمایه های طبیعی به توسعه دست یافته اند ولی ما همچنان در هزار توی پیشرفت سردرگم مانده ایم؟!مهران صولتی ،هفت دلیل شامل استبداد ایرانی،فقدان سنت دموکراتیک، نقش پیرامونی در نظام جهانی،تماس با لایه های سخت افزاری توسعه، نقش حاشیه ای علوم انسانی،قرار گرفتن در معرض گفتمان چپ،فقدان گفتگو مابین سنت و مدرنیته برای این در خودماندگی تاریخی، ذکر می کند.

زخمی کردن انقلاب ها در قالب دمیدن به کوره دشمنی دائمی، خط مشی اصلی آمریکا در قرن بیستم بوده که این پروژه در قرن بیست و یک با امنیتی سازی ادامه یافته است. از نظر آمریکا احیای دشمنی و امنیتی سازی، اصل اساسی برای ایجاد اختلال در تحقق آرمان ها و وعده های انقلابیون بوده و تقلیل هویت انقلابی به دشمن انقلاب، خود دمیدن به کوره نظریه دشمن دائمی و امنیتی سازی آمریکا و غرب بوده است.در بعد از انقلاب، مواجهه با وضعیت اضطراری یعنی جنگ و ترور، به سیاست های جناحی و شکل گیری دولت استثنایی تقلیل یافت و به طرز ناخواسته ای به آن ها دامن زده، امنیت را در این چارچوب تعریف کرد و از آن پس بر اساس منافع دولت استثنایی استمرار یافت. پیامد تداوم چنین وضعیتی هم مشخص است. تقویت نفوذ، با افتادن در تله امنیتی سازی، تقویت اسلام مناسکی و تضعیف اسلام گفت و گویی . سوال اینجاست که آیا جمهوری اسلامی ایران ، مخاطرات نهفته در این نگاه را بخوبی تبیین نموده و حساسیت های لازم برای مقابله با آن را دارد؟

جهان توسعه نیافته در حقیقت گرچه نام جهان دارد از قوام تاریخی بی بهره است یا بهره کافی ندارد. جهان متجدد به صورتی که در اروپای غربی و آمریکای شمالی تحقق پذیرفته، توسعه یافته نامیده میشود، اما جهان قدیم را نمی‌توان توسعه نیافته خواند و کسی نگفته و نمی‌تواند بگوید که مثلا هخامنشیان یا ساسانیان توسعه نیافته بودند، اما اکنون بسیاری از کشور‌های جهان که بعضی از آن‌ها سابقه تاریخی هم دارند در ذیل نام توسعه نیافته یا در حال توسعه قرار دارند پس توسعه نیافتگی امری است که اخیرا عارض چین و هند و ایران و مصر و ... شده است. اگر این کشور همان بودند که در گذشته تاریخی بودند به آن‌ها توسعه نیافته گفته نمی‌شد، اما چه شده که آن‌ها را توسعه نیافته می‌خوانند؟ این کشور‌ها چیزی که سابقا بوده اند نیستند و در عین حال، به مرحله توسعه هم نرسیده اند پس در واقع نه تعلق درست به گذشته تاریخی خود دارند و نه به مراحل پیشرفتی که در جهان توسعه یافته تحقق یافته رسیده اند. این کشور‌ها می‌خواهند در پی جهان توسعه یافته بروند و به مزایایی که آن‌ها در زندگی، علم و تکنولوژی دارند دست یابند. مشکل این است که خواستن اگر به معنی هوس داشتن باشد توانستن نیست و صاحب هوس را به مقصود نمی‌رساند. جهان متجدد با خرد و فرهنگ خاص به مراحل توسعه رسیده و کشور‌های دیگر به صرف آموختن علوم جدید و تقلید از رسوم تجدد به مقصد و مقصودی که دارند نمی‌رسند. جهان توسعه نیافته یا در حال توسعه مخصوصا از آن جهت کارش دشوار است که باید اجزاء یک سیستم و نظم به هم پیوسته تاریخی را جداجدا اخذ کند و هر یک را در جای خود قرار دهد و میان آن‌ها اتصال و پیوستگی بومی خودش را به وجود آورد.

وقتی سیاست‌ها با منافع خاص استمرار پیدا می‌کند و تغییر و اصلاحی در آنها صورت نمی‌گیرد، معنی‌اش این است که ذی‌نفعان بد کار کردنِ اقتصاد، از قدرت سیاسی بالایی برخوردارند و انبوه بازندگان این وضعیت، از اثرگذاری بر سیاست‌ها در جهت منافع عمومی، ناامید هستند. نکته نگران‌کننده‌ این است که این تعادل، به بهای کوچک‌تر شدن کیک اقتصاد تداوم می‌یابد.چشم‌انداز فساد در اقتصاد ایران در گفت‌وگوی نوید رئیسی با مسعود نیلی حاوی اطلاعات خوبی در این خصوص است.

توسعه منطقه مکران متاسفانه در سنوات قبل بشکلی اسمی مطرح بود. بار‌ها در همین رسانه از جناب حسین دهقان در خصوص الگوی توسعه منطقه‌ای مکران پرسشگری و مطالبه گری نمودم و هیچ پاسخی دریافت نشد. یکی از آفات کشور هم همین گونه و مدل انتصابات است که اخرش دستمان گیر در ظرف خالی می‌ماند. نهاد‌های نظارتی که توان و در برخی موارد جرات لازم برای ورود به مسائل را ندارند. رسانه‌ها هم که فاقد قدرت و اثرگذاری اجرایی و حقوقی هستند؛ لذا کشور می‌ماند و حوض توسعه نیافتگی ها. رضا راستی، مدیرکل دفتر ترانزیت گمرک ایران هرچند با نگاهی مثبت و تا حدی تعارفی، نقاد وضعیت بوده و می‌گوید که گاهی ۷ کشتی وارد چابهار می‌شود، ولی ما انبار نداریم و کالا‌ها دموراژ می‌خورد!

فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد در نشست دانایی و توسعه و رونمایی از کتاب اندیشه بی‌خانمان می‌گوید که در واقع همه چیز در جامعه ما دفرمه و از ریخت افتاده است. حال سوال این است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است. پاسخ مشخص است، زیرا این امر در کادر نظام حیات جمعی دیده نشده یا نخواسته که دیده بشود. در چنین شرایطی سیاستگذاری اقتصادی ما شبیه انتخابات برگزار کردن ما می‌شود. به همبن دلیل رضاقلی دغدغه دارد که چرا این علوم کارکرد ندارند. این به این معنا نیست که اصحاب علم درک ندارند که چه اتفاقی رخ داده است بلکه آنچنان هویت جمعی پیدا نمی‌کند که اثربخشی داشته باشد. اگر حکومت بخواهد رابطه خود با مردم را در استاندارد ۲۷۰ سال پیش نگه دارد نمی‌توان دانش‌بنیان شد، این را رضاقلی در کتاب سراب گرایی صنعتی در جامعه قبایلی ایران و ضرورت در مرکزیت قرار گرفتن علم و فناوری در توسعه، بیان کرده بود. دوستانی که به نسل من می‌گویند که تو هم آن زمان انقلاب بودی پس باید عذرخواهی کنید به آن‌ها توصیه می‌کنم که کتاب تاریخ بی خردی خانم باربارا تاکمن را بخوانند. در این کتاب، پنج نفطه عطف تاریخ بشر را بررسی کرده و تصریح دارد که عادی‌ترین انسان‌های تاریخ، واقعیت را درک می‌کردند، اما در ساختار قدرت حاکمان موضوعات دم دستی ساده را درک نکرده بودند. فردی عذرخواهی بکند با نکند بیشتر سطح فهم خود را از پدیده انقلاب اجتماعی منعکس می‌کند. ضمن اینکه گره‌ای هم با عذرخواهی من باز نمی‌شود. شبیه موضوعی که در مورد انقلاب مطرح می‌شود در مورد توسعه هم مطرح می‌شود. همچنانکه برخی به صراحت اعلام می‌کنند که میلی به توسعه ندارند. حیاتی‌ترین مسائل هم تا زمانی که هویت جمعی در کشور پیدا نکنند نمی‌توانند در مسیر اعتلا قرار گیرند. مساله توسعه یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و اگر به صورت فعال و خلاق با توسعه روبرو نشویم در نتیجه سیلی خواهیم خورد. از ربع پایانی قرن بیستم کشور‌ها وارد یک مدار جدید به نام عصر دانایی شدند و انقلاب دانایی و اقتصاد مبتنی بر دانایی به مثابه یک شیوه تولید و همزمان به مثابه یک نظام حیات جمعی باید مورد توجه قرار بگیرد. کشور‌های در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتی فکر می‌کردند که صنعتی شدن یک امر انتزاعی بوده و صرفا با جابجایی ماشین‌آلات محقق می‌شود برای همین بر این باور بودند که دیگران ماشین‌آلات صنعتی تولید کردند و ما خریداری کرده و صنعتی می‌شویم. این در حالی است که صنعتی شدن باید در کادر نظام حیات جمعی دیده شود و تغییرات اجباری متناسب در ساخت سیاسی و اجتماعی و نظام آموزشی و ... لحاظ شود، اما، چون این نکات لحاظ نشد، جوامع به ابن روز افتادند به ترتیبی که الان حسرت دوران پیشاصنعتی را می‌خورند. یعنی گرفتاری‌ها چندین برابر شده و توانمندی پیشین را از دست دادند. این نوع طرز تفکر بود که باعث شد در بیست سال تورم کشور، سه هزار و نود درصد و نقدینگی ده هزار و دویست و پنجاه درصد رشد کند. وقتی ماجرای توسعه گره خورد باید روی دو جا متمرکز شد یکی اعتبار علمی جهت‌گیری‌های سیاستی و فرایند‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع و دیگری نظام توزیع منافع. دقیق توضیح دهم که چطور به جای علم در فرایند سیاست‌گذاری و تخصیص منابع از شبه علم استفاده می‌کنند و گنجشک را رنگ می‌کنند و جای چیز دیگری قالب می‌کنند. این چه جور علمی است که یک بسته سیاستی معین در طی بالغ بر سه دهه گذشته در دستور کار نظام تصمیم‌گیری کشور قرار داشته است، اما به هیچ کدام از اهداف اعلام کرده نرسیده است و هزاران تخریب و فساد و به هم ریختگی و وابستگی ذلت‌بار و نابرابری ناهنجار را پدید آورده آما همچنان در دستور کار است و با بزک کردن جلو می‌رود. در دستکاری واقعیت و جا زدن شبه علم و دروغ و کلک و پنهان کاری واویلایی درست کردند. شما حساب کنید که در این کشور سه چهار سال است که سالنامه آماری را منتشر نمی‌کنند. نزدیک سی سال است که روند تحولات سهم مربوط به ارزش آفرینی واسطه‌گریی مالی را حذف کردند تا سلطه ربا را پنهان کنند در حالیکه ده متغیر کنترلی دیگر وجود دارد که با آن می‌توان موضوع را متوجه شد.

دکتر رضا داوری‌اردکانی باور دارد متفکری که در رؤیای پدید‌آمدن عهد و عصری دیگر باشد، چه‌بسا با عصر و عهد خود مخالفت کند. بسیاری از متفکران تنها دغدغه‌شان خلق مفاهیمی بوده است تا از عهد و عصر خود فراتر رفته و به انکار وضع موجود دست بزنند. همان‌گونه که دلوز می‌گوید کار فلسفه خلقِ مفاهیم است.

در یکی از جلسات تخصصی با موضوع فساد ستیزی ، یکی از اعضای جلسه ( دکتر جواد محمدقلی نیا نائب رئیس شورای انجمن های علمی کشور) در بحث آسیب شناسی نظام مدیریت دولتی الگوی زیبایی را ارایه نمود. معتقد بود که فسادستیزی بدون توجه به سه گانه نظام انتصابات و شایسته سالاری ، نظام برنامه ریزی و عملکرد طلبی ، نظام نظارت و بازرسی ، امکام پذیر نیست. چون اقتصاد ایران دولتی بوده و ماهیت سیاسی دارد، فساد ستیزی باید از درون دستگاه های اجرایی کشور آنهم از سطوح مدیریت اجرایی شروع شود. مابقی افراد، توان فساد اقتصادی چندانی نداشته و عموما متهم به تخلف اداری هستند. متن دکتر مجتبی لشکر بلوکی ، ما را یاد توضیحات دکتر قلی نیا انداخت.

صنعت گرفتار کلونی‌های شلخته‌ای بوده که باعث جزیره‌ای عمل‌کردن فعالان این حوزه شده است. این اعتقاد محمد بحرینیان، پژوهشگر و کارشناس صنعت است. او با انتقاد از سیاست‌گذاری در حوزه صنعت، تصمیم‌های قوای مجریه و مقننه را در بسیاری از دوره‌ها، برخلاف مسیر دستیابی به توسعه ارزیابی می‌کند. بحرینیان آمار‌های تکان‌دهنده‌ای از تعداد مجموعه‌های صنعتی مختلف در کشور ارائه می‌کند که با وجود تعداد بالا نتوانسته‌اند کشور را به سمت صنعتی‌شدن ببرند. او اعتقاد دارد نبود تمرکز دو قوه و همچنین اولویت‌نداشتن توسعه در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و صنعتی، باعث ایجاد «کلونی‌های شلخته» شده است. این پژوهشگر، از وجود ۷۰ پروانه بهره‌برداری به نام اشخاص حقوقی و حقیقی در پایان مهرماه ۱۴۰۱ برای تولید خودروی سواری، تجاری و سنگین و ۳۱ مجوز طرح در دست اجرا که در صورت انجام به تعداد قبلی اضافه می‌شود، در کشور خبر می‌دهد؛ شرکت‌هایی که در بسیاری موارد عملا با این پروانه‌ها یا مجوزها، واردکننده خودرو‌های خارجی و چینی بوده و سهمی در تولید ندارند. محمد بحرینیان، صنعتگر و پژوهشگر توسعه، صنعت را گرفتار سیاست‌گذارانی غیرمتخصص و فاقد تمرکز با محوریت توسعه می‌داند.

دولت مکلف است یک سوم از سه درصد درآمد حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی را بر اساس سهم هر استان در ارزش تولید نفت خام، میعانات گازی و گاز طبیعی که بر مبنای قیمت صادراتی این ۳ محصول ارزشگذاری می‌شود به استان‌های نفت‌خیز و گازخیز و دو سوم باقی مانده را به شهرستان‌ها، بخش‌ها و دهستان‌های کمتر توسعه یافته بر اساس شاخص‌های توسعه‌ نیافتگی توسط سازمان تعیین می‌شود تخصیص دهد.